Αν ανυπομονούσα πραγματικά για κάτι την περίοδο της Σαρακοστής, ήταν το απόγευμα της Καθαρά Δευτέρας. Μετά το οικογενειακό τραπέζι, πήγαινα στο σπίτι της γιαγιάς μου και παρέα… ζυμώναμε και δημιουργούσαμε την κυρά Σαρακοστή!
Η κυρά Σαρακοστή, το πατροπαράδοτο ψωμί σε σχήμα καλόγριας, είναι ένα από τα πιο παλιά και αγαπημένα έθιμα που σχετίζονται με τη Σαρακοστή και δυστυχώς, τείνει να εκλείψει στις μέρες μας.
Κάποιες περιοχές της Ελλάδας συνήθιζαν να τη φτιάχνουν από χαρτί, ακόμη και από ένα πανί που το γέμιζαν με πούπουλα.
Οι Πόντιοι από την άλλη, έπαιρναν μία πατάτα ή ένα κρεμμύδι, τον λεγόμενο «Κουκουρά» που φόβιζε πολύ τα παιδιά, το κρεμούσαν στο ταβάνι και κάρφωναν επάνω του φτερά κότας. Στην τελευταία παραλλαγή, τα φτερά του Κούκουρα ήταν τα πόδια της κυρά Σαρακοστής.
Το συγκεκριμένο έθιμο σκοπό είχε να διευκολύνει τα παλιά χρόνια τους πιστούς να μετράνε τις εβδομάδες από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι και τη Μεγάλη εβδομάδα. Κάθε πόδι της κυρά Σαρακοστής συμβόλιζε μία από τις εφτά εβδομάδες νηστείας που έπρεπε να διανύσουν.
Η μορφή της απεικονίζει μία γυναίκα με εφτά μικρά ποδαράκια, ένα μακρύ φουστάνι, χέρια σταυρωμένα σε στάση προσευχής, ένα σταυρουδάκι στην κορυφή του κεφαλιού, με μάτια και μύτη αλλά χωρίς στόμα καθώς νηστεύει.
Κάθε Σάββατο της εβδομάδας, με αρχή αυτό που ακολουθεί τη Μεγάλη Δευτέρα μέχρι και το Μεγάλο Σάββατο, ένα ποδαράκι της Σαρακοστής κόβεται.
Ένα άτομο της οικογένειας τοποθετεί το πόδι μέσα σε ένα ξεραμένο σύκο ή καρύδι και έπειτα το κρύβει σε κάποιο σημείο του σπιτιού. Το άτομο που θα το ανακαλύψει, θα πρέπει να το κρατήσει γιατί σύμφωνα με τη λαϊκή μας παράδοση θα του φέρει γούρι.
Παλαιότερα που ζύμωναν και ετοίμαζαν σπιτικό ψωμί για την Ανάσταση και το τραπέζι της Κυριακής του Πάσχα, συνήθιζαν να βάζουν το τελευταίο ποδαράκι μέσα σε ένα από τα δύο, όπως κάνουμε ακόμη και σήμερα με τη βασιλόπιτα.
Αν θέλετε φέτος να παραμείνετε πιστοί σε όλες τις παραδόσεις της Σαρακοστής, σίγουρα θα πρέπει να ακολουθήσετε αυτό το έθιμο. Τα παιδιά το βρίσκουν απίστευτα διασκεδαστικό και είναι μία εμπειρία που αξίζει να μοιραστούν με τους συμμαθητές τους εφόσον πηγαίνουν σχολείο!
Για την κυρά Σαρακοστή θα χρειαστείτε μία κούπα αλάτι, μία νερό και τρεις κούπες αλεύρι. Θα αναμείξετε καλά τα υλικά και θα ζυμώσετε τη ζύμη μέχρι να γίνει μία μπάλα.
Έπειτα με τις κατάλληλες κινήσεις και έναν πλάστη, θα την απλώσετε και με το μαχαίρι θα σχηματίσετε τη μορφή της κυρά Σαρακοστής. Αν θέλετε, μπορείτε να στολίσετε τα ποδαράκια της καρφιτσώνοντας ένα κομμάτι γαρίφαλο στο κάθε πόδι.
Αφού προθερμάνετε το φούρνο στους 160 βαθμούς Κελσίου, την τοποθετείτε σε ένα ταψί και την αφήσετε να ψηθεί, για την ακρίβεια να «στεγνώσει» για 20 με 30 λεπτά.
Εμείς σας ευχόμαστε καλή επιτυχία και καλή Σαρακοστή!
Πηγή: Η κυρά Σαρακοστή
